نوشتن داستان در هفت جلسه
جلسه اول
چیزی که باعث موفقی ت رماننویس م یشود مدیریت زمان برای نوشتن است. وقت ی یک زمانبندی خا ص را برای روزهای متوال ی در نظر م یگیرید و به آنها متعهد میمانید، احتمال اینکه بعد از یک سال بتوانی د روی کامل شدن ی ک رمان خوب حساب باز کنی د زیا د م یشود.
ببینید چه مواقع ی از روز خلاقیت شم ا بیشتر گل میکند. در آن ساعتها شرو ع به نوشتن کنی د و ب ا خودتان قرار بگذارید ک ه مث لاا همان سه صفح ه در روز را بنویسید. محیط نوشتن را ه م طوری تغییر دهی د که ب ه این تعهد شم ا لطمه وارد
نکند ؛ مث لاا از اطرافیان بخواهید در ساعتهای نوشتن، شم ا را تنها بگذارن د ی ا جا ی خاصی را برای نوشتن تدار ک ببینید.
در را قفل کنید، پرد هها را بکشید، هر صدا ی اضافی ر ا حذف کنید، تلفن را ا ز خودتان دور کنید، اینترن ت را قطع کنید و بنشینی د و بنویسید.
مکان و زمان را مشخ ص کنید
تایپ یا دست نویس ، آن را برای خود انتخاب کنی د
هر روشی که راحت تر هستی د همان را برگزینید……
جلسه دوم
شما اکنون میدانید کجا و چطور بنویسی د
ایده و موضو ع خود را انتخاب کنی د
موضو ع شما خلاقان ه ،بکر و جدی د باش د
اگر تکراریس ت ، حتما تلا ش کنی د حرف تاز ه و جملات ناب ر ا در آن جا ی دهی د
به گونه ا ی که بعد از اتما م داستان ، مخاط ب حداقل یک جمله یا دیالو گ از کتا ب را به خوبی بیا د آورد .
کتابهای ی ب ا ژانر مشابه داستان خود بخوانید.
حتما دیالو گ های زیبا را خط بکشید، جملات جالب و واژه هایی که برایتان نو و تازه هست ر ا گوشه ای یادداشت کنید.
و پ س از یادداش ت متن خود یا پس از بازخوانی داستانتا ن ، از جملا ت ی ا واژ ه های جدید استفاده کنید.
ضرب الامثل ها، شعر های قدیمی
اصطلاحاتی که بزرگتر ها استفاده م یکردند
تمام اینه ا میتواند به روند و جذابیت داستان شما کمک به سزایی کند.
جلسه سو م
انتخاب زاوی ه دی د در کتا بتان
میدانید چرا هرچه شایعات از فرد ی به فر د دیگر برسند، بیشتر از حقیقت دور میشوند؟ زیرا هر راوی، ناگزیر تعصبات و دیدگاههای خود را ب ه ماجرا اضاف ه میکند. به همین دلیل، انتخاب زاوی ه دی د رمان شما ، گام بسیار مهمی در شرو ع نوشتن داستان بلن د شماس ت و تاثیرا ت زیاد ی بر خود داستان واقعی خواهد داشت.
چند زاوی ه دید:
اول شخ ص: داستان از منظر نویسنده اصلی قصه روایت میشود. ضمیر اصلی در این گونه روای ت داستانی، «من» است.
دوم شخ ص: خواننده به شکل مستقی م مورد خطاب قرا ر م یگیرد و از او خواست ه میشود ک ه خود ش ر ا د ر قال ب شخصی ت داستان قرار دهد. ضمیر اصل ی د ر ای ن گونه روایت داستانی، «تو» است.
سوم شخ ص حاضر: راو ی فق ط افکا ر و احساسات ی ک شخصی ت د ر زمانی معین ر ا دارد. ضمایر اصل ی در این گونه از روایت داستانی، «او» ی ا «آنها» است.
سوم شخ ص غایب )دانای کل(: راوی فردی آگاه به تمام احوالات شخصی تها بوده و م یتوان د هر اتفاق ی ر ا برا ی هر شخصیت ی د ر هر نقط ه ا ز داستان، فا ش کند.
ضمایر اصلی در این گونه از روای ت داستانی، همانن د سوم شخ ص حاضر است.
جلسه چهارم
اگر قصد نوشتن رمان در مورد محیط یا فرهنگی خارج از اقلیم زیسته خود دارید، از تحقیقا ت کاف ی خودتا ن مطمئن شوید. در این شرایط، نوشته خود ر ا در اختیا ر خوانندگان حسا س و جزئ ینگر قرار دهید.
حتما دربار هی جایی ک ه میخواهید نقل کنی د خوب درس و جو کنی د
آب و هو ا
بو ه ا
غذاهایی که تناول م یشده
نو ع پوش ش
نو ع گویش
اصطلاحا ت و…
همه این جزییات حتی روز و فصل به شما کمک میکند داستان ملموس ترس ر ا برای مخاطب خود نقل کنی د
…….
برای شرو ع شخصی ت پرداز ی در داستان از اینجا شرو ع کنید:
هدف: شخصیت شما چه هدفی دارد؟ به عنوان مثال، هدف هری پاتر شکس ت لر د ولدمورت است.
انگیزه: چرا شخصی ت شما این هدف را دنبال میکند؟ هری پاتر باید لرد ولدرمورت را شکست داد ه تا امنی ت جهان جادوگران ر ا تضمین کند و انتقام والدین ش را بگیرد.
پویا ی ا ایستا: آیا شخصی ت شم ا در طول داستان دچار تحولات اساس ی خواه د ش د ی ا تا ح د زیادی، ب ی تغییر خواه د ماند ؟
پس از ایجاد ای ن عناصر مهم، م یتوانی د ب ه کنکا ش در سای ر جنب ههای شخصی تها ی خود بپردازید:
１. برای ه ر شخصی ت فایل ی مجز ا درست کنی د ک ه تما م خصوصیاتش، ا ز ظاهر تا خلقیات و خانواد هاش را در بر بگیرد.
２. با استفاد ه از این موار د پیشین ه شخصی تهایتان را در نظر داشت ه باشید.
３. اسمی مناسب برای شخصی تهای خود انتخاب کنید
جلسه پنج م
راههای زیاد ی برا ی خلق طرح داستان وجود دارد؛ ام ا در اینج ا چند روش امتحا ن پس داد ه را به شما معرفی م یکنم:
نقش ه ذهنی: ی ک نمودا ر ی ا نوعی نمای ش تصویری ا ز نقا ط پیرنگ، شخصی تها، ت مها، تضادها و فصلهای کتا ب خود ر ا درست کنید.
خلاصه داستان: طر ح کل یای دو ال ی س ه صفحها ی را ب ا جزئیا ت بیشت ر که شام ل عناصری اصلی همچون نقشه، شخصی تها، ت مها و تضادها م یشود آماده کنید.
لحن و ضرباهنگ: ضرباهن گهای داستان ر ا ب ه اختصار، طبق هبندی کنید.
شاکل ه اصل ی داستان: فق ط نکا ت کلیدی پیرن گ ر ا یادداش ت کنید. از آن ب ه عنوا ن نقشه مسیریاب یای استفاده کنید که در آن تنه ا نا مهای مقاصد مشخ ص است. نحو ه رسیدن به شم ا بستگی دارد.
تقدم با شخصی تهاست: با پرورش شخصی تهای داستانتان، به آنها اجازه هدای ت طر ح کلی داستان ر ا بدهید.
سکانس و صحن هها: صحنههای اصل یا ی که حتم اا باید اتفاق ب یافتند ر ا بر حس ب ترتیب زمان ی بنویسید.
…..
شما میتوانید:
شرو ع در نقطه اوج: اتفاقات ساده را کنار زده و مستقیم از نقطه اوج داستا ن شرو ع میکند.
شرو ع از میانه: از جایی شرو ع میکند که در نمای شهای کلاسی ک س هپردهای،
«میانه داستان» نامیده م یشود.
ساختار تو در تو: کاملا ا مشابه با «سفر قهرمان»، داستان را با مجموعهای از فرا ز و فرود روایت م یکند.
اگر هشت مرحله فوق را پشت سر بگذارید، در مسیر رسیدن به یک رمان کامل هستید. در آن صورت تنها مسئل ه باق ی مانده، دست ب ه قل م بردن شما است!
جلسه ششم
شما ت ا الان حدود ی نصف بیشتر مسیر را ط ی کردی د
بازخوانی ر ا شرو ع کنی د یک بار بنویسید
و هزار بار بازخوانی کنی د
در هر بار بازخوانی ، نکا ت جدید ر ا کشف میکنی د
.نشان بده، نگو: گاهی اوقات فقط لازم است مطلبی در رمان عنوان شود و شما آن را بیان میکنید. اشکالی به این شیوه وار د نیست اما تا حد ممکن سعی کنی د به جا ی نقل کردن، آن را نشان دهید. جمله آنتوان چخوف را به یاد داشته باشید:
«نگو که ما ه درخشان است. تابش نور ماه ر ا روی شیش ه شکسته نشان بده.»
فعل «گفت»، بهترین دوست شماست: زمانی که به دیالو گ نویسی م یرسید، ممکن است واژ ههایی همچون «فریاد»، «اظهار» یا «خاطر نشان» شما ر ا وسوسه کنند. اما واژ ههای مذکور، افعالی مستلزم زمان و مکانی خا ص هستند. در صورتی ک ه فعل «گفت» در 90 درصد مواقع کاربر د دارد. بدین معن ا ک ه بیشتر ا ز افعال ی
استفاده کنید که محدود به زمان و مکانی خا ص نبوده و بتوان در هر شرایطی، فار غ از حس و حال داستان ب ه کار گرفته شوند.
از ادبیات پر تکل ف خوددار ی کنید: نگارش بی ش از ح د پر طمطراق، نه تنها چیز ی به داستان اضافه نم یکند بلکه باعث قطع شدن حس و رابطه مخاطب، در جریا ن دریافت پیامتان م یشود
جلسه هفتم
پس از بازخوان ی و بازنویس ی
به دوست یا کسی که مورد اعتماد هس ت
متن داستانتان ر ا بدهی د و از او بخواهی د نظرش را بدون تعارف بگوی د
اعتماد از باب ت سرقت ادبی و…
و کسی که صادقانه بگوید
ما به تعارف و تعریف نیاز نداری م
ما کسی ر ا میخواهیم که داستان خوان باش د
کتاب را بفهم د
بتوان د به ما کمک کند….
و در نهای ت ب ا همسان سازی
به ویرایش نهای ی میرسی م ک ه ویرای ش و علائم نگارشی ر ا با دق ت استفاد ه میکنیم….
چند نکته مهم
برای آموزش رما ننویسی، تمرین مداوم، خواندن زیاد کتاب، و دریافت بازخورد از اید هپردازی، برنام هریزی ساختار رمان با استفاد ه از ساختار .دیگران ضروری است
ارسطویی سه مرحل های، انتخا ب زاویه دید مناسب، و شرو ع به نوشتن بدون نگران ی از کمالگرایی، گا مهای اولیه هستند. در نهایت، نوشتن ی ک پی شنویس اولی ه و سپ س ویرایش آن به کمک تمرین روزانه و انضباط، کلی د موفقی ت در این فرآین د است.
پی شنیازها و مراحل اولی ه مطالعه زیاد: 1. 1.
خواندن رمان های مختلف به شما کمک می کند با تکنیک های داستان نویسی آشنا شوید و دایره لغات و تسلط کلامی خود را افزایش دهید.
ایدهیابی و ایدهپردازی: 2. 2.
هر رمان بزر گ با یک ایده آغاز می شود؛ ذهن خود را باز نگه دارید و اجازه دهید ایدهها، حتی از رویدادهای معمولی یا رؤیاها، وارد ذهنتان شوند .
ساختار رمان: 3. 3.
از ساختارهای مختلف مانند ساختار سه مرحله ای ارسطویی )آغاز، میانه، پایان ( برای سازماندهی داستانتان استفاده کنید .
انتخاب زاویه دید: 4. 4.
زاویهی دید اول شخ ص )من (، دوم شخ ص )تو(، و سوم شخ ص )او/آنها ( را با توجه به تاثیر آن بر روایت داستان انتخاب کنید.
فرآیند نوشت ن
تمرکز بر نوشتن پیشنویس: 1. 1.
در این مرحله، بر روی جریان یافتن ایده ها تمرکز کنید و نگران کمالگرایی یا انتخاب کلمات نباشید .
نوشتن مداوم: 2. 2.
هر روز، حتی برای مدت کوتاه، بنویسید تا مهارت داستانگویی خود را تقویت کنید .
بازخورد و ویرایش : 3. 3.
پس از اتمام پیشنویس، آن را به دیگران )دوستان، خانواده، گروه های نویسندگی ( بدهید تا بازخورد دریافت کنید . سپس، متن خود را بازبینی و ویرایش کنید.
نکات مه م دیگ ر صبور باشید: •
نوشتن رمان فرآیندی زمانبر و چالش برانگیز است؛ تسلیم نشوید و به تلاش خود ادامه دهید .
• انضباط:
فاکنر معتقد است که نویسندگی نیازمند انضباط و تلاش فراوان است .
• از تجربیات خود استفاده کنید:
بسیاری از نویسندگان از تجربیات شخصی یا تخیلات عمیق خود برای خلق ایدهها الهام میگیرند.
چند پیشنهاد برای خواندن
شب سراب
)ناهید پژواک(: این کتاب داستان بامداد خمار را از زبان رحیم روایت میکند، به همین دلیل زاویه دید متفاوتی دارد و میتواند تصویری کاملتر از اتفاقات به مخاطب بدهد ]1، 2[.
دالان بهشت
)نازی صفوی(: این رمان به موضوعاتی مانند عشق، تفاوت طبقاتی و سرنوشت میپردازد و میتواند تجربهای مشابه بامداد خمار را برای خواننده فراهم کند.
شاخه نبات
)حمزه سردادور(: این کتاب نیز در ژانر عاشقانه و اجتماعی قرار میگیرد و به زندگی شخصیتهایی در بستر اجتماعی میپردازد که ممکن است برای علاقهمندان به «بامداد خمار» جذاب باشد .
بامداد خمار شوهر آهو خانم…
تمرین
تمرینهای ایدهپردازی و الهامگیری:
نوشتن از جزئیات روزمره:
دربارهی اتفاقا ت روزمره، احساسات و جزئیات ی مانن د یک نسیم خنک ی ا طع م غذ ا بنویسی د ت ا مشاهد هگر بهتری شوید.
استفاده از تصاویر تصادفی:
چند تصویر را کنار ه م بگذارید و با استفاده از آنها داستان ی بنویسید.
اید هپردازی ب ا ستو نهای تصادفی:
سه ستون شامل شخصیت، مکان/زمان و موقعیت/موضو ع ایجاد کنید، ۱۰ پیشنها د برا ی هر کدام بنویسید، سپس با انتخاب یک عدد تصادفی، عناصر داستانتان را ترکی ب کنید و بنویسید.
نوشتن از روی جملات قصار:
جملات قصار را انتخاب کنی د و دربار هی چرایی جذابیت آنها بنویسید.
پید ا کردن نقط ه شرو ع از کتا بها:
یک کتا ب بردارید، ب ه صورت تصادف ی انگشتتان ر ا روی صفح ها ی بگذاری د و جمل ه ی انتخابی ر ا ب ه عنوان نقطه شرو ع داستانتان د ر نظر بگیرید.
تمرینهای ساختاردهی و روایتگری:
نوشتن داستا نهای کوتاه:
با نوشتن داستانهای کوتاه، یاد م یگیرید که چگونه شخصی تها، تعار ضها و نقا ط عطف را در فضایی محدود و به صورت شفاف معرفی کنید.
خلاصه کردن داستانها در دو خط:
فهرستی از داستا نها و فیل مهایی که دید هاید تهیه کنید و هر کدا م را در دو خ ط خلاصه کنید.
تمرینهای تحلیلی و تقویت مهارت:
رونویسی از آثار دیگران:
آثار خو ب را ب ه صورت رونویسی کنید و جملات را تفکی ک نمایید.
تحلیل جملا ت نویسندگان:
در حین رونویسی، به چگونگ ی استفاد ه نویسنده ا ز کلمات، نحو هی جمل هسازی و ساختار متن توجه کنی د و نظرات خودتان را حاشی هنویسی کنید.
هر روز بنویسید:
به صورت منظم و هر روز بنویسید، حت ی اگر فق ط برا ی چن د دقیق ه باشد، ت ا مهارتهایتان توسعه یابد.
آزمایش سب کها و ژانرها:
از امتحان کردن ژانرهای مختلف نترسی د تا صدای منحصر به فرد خودتان را پید ا کنید.
