💎 سمبل یا نماد چیست
نماد یا سمبل به چیزی یا عملی گویند که هم خودش منظور باشد و هم مظهر مفاهیمی فراتر از وجود عینی خودش؛
و آن گونه‌ی جا افتاده‌ی استعاره مصرحه است؛ با این تفاوت که:
۱- در استعاره با وجود قرینه صارفه حتماً مخاطب «مستعارٌمنه» را در معنی ثانوی می‌فهمد، اما در نماد یا سمبل چون قرینه‌ی صارفه‌ای در میان نیست در معنی خود نیز فهمیده می‌شود.
در ضمن فرق آن با کنایه این است که در سمبل پیوند و علاقه‌ی شباهت وجود دارد ولی در کنایه لازمیّت و ملزومیّت.
۲- هر واژه قــامـــوســی مصداق و مدلولی معین و قراردادی دارد.
اگر آن واژه در معنی استعاری هم به‌کار رفته باشد با وجود قرینه، معنای آن محدود و روشن است اما نماد و سمبل معنای شناخته شده‌ای ندارد و نماد یک «دالّ» گشوده و بازی است که به یک معنی واحد منتهی نمی‌شود و «اندیشه در آن دست نایافتنی» و «مستعارٌمنه» دارای هاله‌هایی از معانی و مفاهیم مربوط و نزدیک به هم است؛ مثل آفتاب در شعر مولوی که نماد شمس تبریزی، جان پیامبر اکرم (ص)، انسان کامل، معرفت، علم، حقیقت، محل فنای اجزا، رمز عالم وحدت، منشأ فیض، خدا و .. است.
۳- در استعاره هدف تزیین و تصویرسازی است ولی در نماد و سمبل هدف با توجه به ماهیت آن ابهام‌سازی است؛ چنانکه هگل می‌گوید: «سمبل بنابه طبیعتش اساساً مبهم و چندپهلو است»
به‌این‌دلیل نماد قابلیت تأویل‌پذیری و استعاره قابلیت تصویرگری دارد.
۴- استعاره صرفاً متعلق به قلمرو لغات است، نماد به قلمرو حقایق پنهان.
نمادها و سمبل‌ها ممکن است از طبیعت، آیین‌ها و باورهای ملی و اساطیری یا اعتقادات دینی و مذهبی نشئت گرفته باشند.
آن را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد:
۱- سمبل‌های عمومی یا قراردادی
۲- سمبل‌های خصوصی
🔴 منبع: کتب درسی علوم وفنون
#آموزش
