💎 تفاوت های کنایه و ضرب المثل
۱- کنایه اغلب شکل مصدری دارد یعنی قابل تبدیل شدن به جمله است. مثال:
«موی دماغ کسی شدن» می توان گفت: موی دماغ من شده است.
به عبارتی کنایات، افعال گروهی هستند که در جایگاه گزاره ی جمله قرار
می گیرند و نهاد می خواهند.
مثال: «دست از پا خطا کردن» که در جمله ی کامل به همراه نهاد
می آید: علی هنگام رانندگی، دست از پا خطا میکند. در حالی که اغلب مثل ها خود جمله ی کامل هستند.
۲- کنایه ها اغلب جنبه ی پند و اندرزی ندارند ولی مثل ها اغلب دارای نصیحت و پند هستند چرا که حاوی نکات اخلاقی هستند.
۳- مثل ها ؛ ریشه، سرگذشت و داستان و قصه ی تاریخی در پیشینه ی خود دارند ولی کنایه ها ندارند.
۴_از کنایه ها مفهوم دور آن مورد نظر است ولی در مثل ها اغلب مستقیم به
معنی آن اشاره می شود.
۵_ ممکن است در ساخت مثل، یکی از واژه های اصلی، کنایه باشد اما هیچ گاه کنایه به طور مستقیم مثل به شمار
نمی آید.
۶_ اغلب مثل ها موسیقی درونی و بیرونی، رسایی دارند اما کنایات فاقد آن هستند.
۷_ همه ضرب المثل ها در زبان فارسی، کنایه شمرده می شوند،
اما، همه کنایه ها، ضرب المثل نیستند.
۸_ کنایه ها، یا در قالب ترکیب است یا در قالب جمله :
ترکیب؛
دندان گرد( حریص و طماع)
دم بریده ( زرنگ و ناقلا)
سر به مهر ( دست نخورده)
پاک باز ( عاشق صادق)
جمله ؛
هنوز از دهن، بوی شیر آیدش
(هنوز کودک است)
روی فلانی، زرد شد ( مریضی و ناشادی)
پرنده پر نمی زند ( ساکت وخلوت است)
روی فلانی، سرخ شد( شادابی و سلامتی
و نیز؛ شرمندگی و خجالت)