💎 ساختمان واژه
واژه از نظر ساختمان (اجزای سازنده‌ی آن)، به دو دسته‌ی «ساده» و «غیرساده» تقسیم می‌شود:
۱) ساده:
واژه‌ای است که تنها از یک جزء تشکیل شده باشد و قابل تجزیه به واحدهای معنایی کوچک‌تر نباشد؛ مانند:
کبوتر، گوسفند، کتاب، میز، معلّم، چراغ، رنگ، روشن و…
۲) غیرساده:
واژه‌ای است که از دو یا چند جزء (واحد معنایی) تشکیل شده باشد؛ مانند:
کبوترها(کبوتر + ها)، گوسفندان (گوسفند+ ان)، کتابخانه (کتاب + خانه)، رومیزی (رو + میز + ی)، معلّمی (معلّم + ی)، چهل‌چراغ (چهل + چراغ)، رنگارنگ (رنگ + ا + رنگ)، روشن‌گری (روشن + گر +ی).
*⃣ واژه‌های «غیرساده» براساس نوع اجزای سازنده‌ی آن‌ها به سه دسته‌ی زیر، تقسیم می‌شوند:
۱-۲- وندی:
واژه‌ای که از یک جزء معنی‌دار (آزاد) و یک یا چند وند (پسوند، پیشوند) تشکیل شود:
گلدان، بی‌کار، همراه، بی‌تابی، درختان، سامانه، روزانه، شاخه‌ای، همدردی، ناهماهنگی، دانشگاهی، نابه‌سامانی، بزرگ‌ترین و…
۲-۲- مرکّب:
واژه‌ای که تنها از دو یا چند جزء معنی‌دار (آزاد) تشکیل شود:
گلبرگ، گلاب‌پاش، داروخانه، شاهنامه‌خوان، مدادپاک‌کن، خود‌نویس، بزرگ‌راه، زیرگذر، خودپرداز، پست‌بانک و…
۳-۲- وندی-مرکّب:
واژه‌ای که از دو یا چند جزء معنی‌دار (آزاد) و یک یا چند وند (پسوند، پیشوند، میانوند) تشکیل شود:
گلبرگ‌ها، نوجوانی، ناجوانمردی، گلخانه‌ای، جست‌وجو، بی‌سروسامانی، خودخواهی، سراسری، روبه‌رو، پاک‌سازی، شیرمردان، کتابخانه‌ها، سربلندی، دانش‌آموزان، و…
✍ یعقوب کیانی شاهوندی
#آموزش
علوم و فنون ادبی
